اعتقادات
طرفداران جریان «قرآنیون» برای اثبات مدعای قرآنبسندگی میگویند، فرق است میان رسول و نبی و ادعا میکنند که نبی، شخص پیامبر (ص) است که در قرآن به اطاعت از او، امر نشده و کلمه «رسول» در آیه 59 سوره نساء، کنایه از رسالت آسمانی نازل شده از سوی خداوند متعال است، نه شخص پیامبر (ص). این توجیه طرفداران این جریان، خلاف لغت و فهم عرف است؛ زیرا واژه «رسول» در لغت، به معنای فرستاده و پیامآور است.
دکتر «احمد صبحی منصور» از چهرههای «قرآنیون»، با استدلال به بخشی از آیه 38 سوره انعام، ادعا میکند که قرآن همه نیازهای دینی را بیان کرده و دیگر به سنّت و حدیث نیازی نیست. این مطلب در صورتی کامل است که مقصود از «الْكِتَابِ» در آیه، قرآن باشد؛ لکن این مطلب ثابت نیست و صدر و ذیل آیه نشان میدهد که مقصود، کتاب خلقت یا همان لوح محفوظ است، نه قرآن.
یکی از شبهاتی که «برقعی» از بزرگان قرآنبسندگی مطرح کرده، این است که: «شیعیان ادعا میکنند ائمه (ع) كه در دعاهای خود اقرار به گناه کردهاند، فقط برای آموزش دعا به ديگران بوده و خودشان معصوم بودهاند!! این ادعا درست نیست»؛ اما آیاتی از قرآن کریم وجود دارد که به صراحت، بر عصمت و معصوم بودن ائمه (ع) دلالت میکند و مسلمانان را به پیروی بیچون و چرا از امامان دعوت میکند.
فهم ناصحیح آیات قرآن، یکی از مهمترین بلایایی است که امروزه گریبانگیر بسیاری شده است. بدینسان که برخی از جریانهای انحرافی، برای اثبات مدعای غلط خود، آیات متعددی را اشتباه معنی کرده و بدان استناد میکنند؛ نمونه بارز چنین کارهایی را از سید ابوالفضل برقعی به وفور مشاهده کردهایم؛ برقعی سعی دارد با فهم غلط از آیات اموری همچون توسل، طلب شفاعت و استغاثه از اولیاء الهی را عبادت غیرالله و ممنوع اعلام کنند.
از آياتی كه به اعتقاد شیعه، دلالت بر ظهور امام زمان (عج) دارد، «آيه میراث صالحان» است؛ اما «سید ابوالفضل برقعی» بدون سند ادعا میکند که مفسرین شیعی اعتقاد دارند این آیه درمورد یاران امام عصر ارواحنافداه است؛ در حالی که مفسرین شیعه، هیچ کدام نگفتهاند که این آیه منحصر در یاران امام زمان (عج) است، بلکه حکومت جهانی امام عصر ارواحنافداه را یکی از مصادیق این آیه میدانند.
يكی از آياتی كه به اعتقاد شیعه، دلالت بر ظهور امام زمان (عج) دارد، «آيه استضعاف» است؛ اما «سید ابوالفضل برقعی» از چهرههای «قرآنیون»، سعی دارد اثبات کند که مستضعفان این آیه، بنیاسرائیل هستند و لاغیر که در پاسخ باید گفت: بر اساس قاعده جری و تطبیق، آیه استضعاف همچنان جاری است و علاوه بر سبب نزول آن، میتواند اشاره به قومی داشته باشد که در آینده خواهند آمد.
«سید ابوالفضل برقعی» از بزرگان جریان «قرآنبسندگی» که منکر بسیاری از ضروریات شیعه شده و تهمتهای ناروایی را به شیعه نسبت داده، در آثارش، «مهدویت» و «موعود باوری» را ساخته دست روحانیت شیعه میداند؛ در حالی که اعتقاد به ظهور مصلح آخرالزمان که نامش «مهدی» و از اولاد پیامبر (ص) است، مورد اتّفاق همه فرق و مذاهب اسلامی است.
طباطبایی، از چهرههای شاخص «قرآنیون»، با وجود اینکه خود را پیرو قرآن میداند، اما هر کجا که آیات قرآن را بر خلاف نظر خود ببیند، مشکل را از آیات قرآن میداند. وی بعد از ذکر آیه 39 سوره یوسف، مینویسد: «مشکل این آیات این است که ظاهراً میرساند مشرکان، شرک در توحید خالقیت داشتند؛ حال آنکه هیچ مشرک و کافری، در طول تاریخ از جهت توحید در خالقیت، شرک ندارد؛ بلکه در توحید «الوهیت»، غیر خدا را عبادت میکردند». این گونه ادعاهای عجیب از جانب قرآنیون، به دلیل فاصله گرفتن از سنت رسول خدا (ص) و انکار حجیت سنت است.
قلمداران که با استناد به برخی از احادیث و کنار گذاشتن سایر روایات ادعا کرد رسول خدا (ص) از زیارت قبور نهی فرموده، در پاسخ میگوییم این روایات دو دسته هستند؛ طبق دیدگاه علما برای جمع بین این روایات، بنا بر مستندات تاریخی، منع پیامبر اکرم (ص) از زیارت قبور، در دوران آغازین اسلام بود که بیشتر آرامگاهها متعلق به مشرکان و بتپرستان بود و مسلمانان قبرستان مجزایی نداشتند.
قلمداران از قرآنیون شیعه ایران، تنها با استناد به برخی از احادیث و کنار گذاشتن سایر روایات ادعا میکند که رسول خدا (ص) از زیارت قبور نهی فرموده است؛ این درحالی است که روایات مختلفی در زمینه جواز زیارت قبور، از رسول خدا (ص) نقل شده است.
قلمداران در زمینه انکار شفاعت مینویسد: «شما هرگاه به قرآن کریم مراجعه کنید، میبینید که نه تنها مسئله شفاعت در قرآن نیست، بلکه اساساً شفاعت در آن (قرآن) پایه و مایهای ندارد؛ این ادعا از جانب قلمداران در حالی است که بر اساس آیات قرآن، خداوند «مقام محمود» یا همان شفاعت را برای رسول خدا (ص) قرار داده است.
قلمداران شبهه میکند مسئله امامت که این قدر مهم است و روایات زیادی در این زمینه صادر شده چرا در قرآن نسبت به این مسئله پرداخته نشده تا مسلمانان دچار ضلالت و گمراهی نشوند ؟ پاسخ شبهه در حدیثی از امام صادق (ع) بیان شده که به آنها بگویید نماز بر رسول خدا (ص) نازل شد، اما نفرمود سه رکعت است یا چهار رکعت، تا اینکه پیامبر (ص) آن را شرح کرد؛ زکات نازل شد و نفرمود که از دراهم چقدر زکات آن است و نیز آیه اولی الامر نازل شد و این پیامبر بود که آنها را تفسیر کرد؛ در حقیقت، این آیه در حقّ علی، حسن و حسین (ع) نازل شده است.
«حیدرعلی قلمداران» از سران قرآنیون که منکر امامت شده است، مینویسد: اگر هزاران صحابی شاهد ماجرای غدیر بودند، چرا به هنگام غصب خلافت توسط ابوبکر سکوت کردند؟ باید گفت، همه صحابه در برابر غصب خلافت، سکوت نکردند؛ چنانکه در سقیفه تعدادی از صحابه، حضرت علی علیهالسلام را شایسته خلافت معرفی کردند.
قلمداران، از چهرههای شاخص قرآنیون، معتقد است احادیثی چون حدیث غدیر که در امامت منصوصه حضرت علی (ع)، بدان استناد میشود، در نظر اصحاب رسول خدا (ص)، به قدری از این مطلب دور بوده که کسی نمیتوانست از آن برای نص بر امامت استناد و از آن در این مقصود استفاده کند؛ این ادعا، خلاف واقع است؛ در کتب معتبر بزرگان فریقین، موارد بیشماری وجود دارد که اصحاب به حدیث غدیر استناد کردهاند.