پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از کارهایی که بعضی از صوفیان برای فریب مردم انجام می‌دهند، انجام ریاضت‌های غیر مشروعی است که آثار عجیب و غریب بر آن مترتب بوده، که در اسلام از این عمل حرام و غیرشرعی نهی شده است. به‌عبارتی این ریاضت، همان ریاضت‌ مرتاضان هندی و بودایی است که محرماتی مثل اضرار به نفس و ترک واجبات الهی را در پی دارد. مرحوم علامه طباطبایی در این‌باره می‌فرماید: «مسئله رياضت نفس امری نيست كه مسلمانان آن را در قالب تصوف و عرفان اختراع كرده باشند، بلكه اين عمل در بين امم گذشته مثل بودائيان، هنديان، نصاری و ... به خاطر آثار عجيب و غريبی كه بر آن مترتب مي‌گردد، مرسوم بوده است.[المیزان، ج6، صص192 و193]
در قرآن و روایات به این بحث اشاره شده و ریاضتی که شیطانی و همراه با انجام محرمات و ترک واجبات باشد، به‌شدّت با آن برخورد و حتی بدعت شمرده شده است. به تعبیر قرآن، رهبانیت در مسیحیت یک بدعت بود که اکثراً به فسق انجامید. «وَ رَهْبانِیَّةً ابْتَدَعُوها ما کَتَبْناها عَلَیْهِمْ إِلاَّ ابْتِغاءَ رِضْوانِ اللَّهِ فَما رَعَوْها حَقَّ رِعایَتِها فَآتَیْنَا الَّذینَ آمَنُوا مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ وَ کَثیرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ [حدید/27]و رهبانيتی را كه ابداع كرده بودند، و ما بر آنها مقرر نداشته بوديم، گرچه هدفشان جلب خشنودی خدا بود، ولي حق آنرا رعايت نكردند، لذا ما به آنها كه ايمان آوردند پاداش داديم، و بسياری از آنها فاسقند.» یعنی عارف شدن با انکار مادیت و غرایز آدمی از طریق رهبانیت، نه‌تنها باعث تزکیه نفس نمی‌شود، بلکه در نهایت به فسق و فجور می‌انجامد.
بنابراین در اسلام، ریاضتی مورد قبول است که اولاً قصد تقرب به خدا و مخالفت با هوای نفس در آن بوده و ثانیاً کاملاً مطابق با اسلام و دستورهای اسلام و بدون بدعت باشد. حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «رهبانیت امت من هجرت، جهاد، نماز، روزه، حج و عمره است»[بحارالانوار، 14، ص277] بنابراین پرهیز از محرمات و انجام وظایف شرعی و اخلاقی، در قبال خود و خدا و مردم، بالاترین ریاضت است.

پی‌نوشت:
طباطبائي، محمد حسين، الميزان، قم، دفتر نشر اسلامی، بی تا، ج6 ، صص192 و193.
مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، موسسة الوفاء، 1404ق، ج14، ص277.