به طور عمده حکومت‌ها به دو قسم توحیدی (خدا باور و متعالی) و دنیوی تقسیم می‌شوند. امروزه یکی از حکومت‌هایی که مدعی حکومت توحیدی و متعالی (تقرب به خدا) است و در مقابل حکومت توحیدی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، حکومت پادشاهی عربستان سعودی است.[1]

اما سوال این است که چه مولفه‌هایی موجب استمرار حکومت عربستان سعودی شده است؟ حکومتی که در طول تاریخ خود جز خشونت و کشتار ندیده است، به چه صورت است که اکنون نیز به عمر خود ادامه می‌دهد؟ پاسخ را باید از زبان عادل الجابری، یکی از روشنفکران معاصر جهان عرب شنید. وی در کتاب عقل سیاسی در اسلام سه عنصر را در تحکیم و استمرار حکومت‌های عرب برشمرده است که عبارتند از: الف: قبیله (حکومت با تکیه بر نزدیکان و آشنایان اداره می‌شود)، عقیده و غنیمت (منظور همان منابع درآمدزایی کشورهاست که شامل نفت و ... می‌شود).[2]

این مولفه‎ها نباید ما را از عوامل دیگری که حکومت عربستان در راستای تثبیت جریان حاکم بر این کشور استفاده می‌کند؛ غافل کند. به عنوان مثال حاکمان عربستان سعودی به خوبی از جریان‌های موجود در این کشور بهره برده‌اند. جریان درباری (ملکی یا سنتی) که به نوعی می‌توان آن ها را شریک در حکومت دانست به دنبال مشروعیت بخشی حکومت عربستان هستند و با استناد به کتاب و سنت، اصل حکومت و اعمال سرزده از حاکمان را تحکیم می‌بخشند.[3] جریان‌های دیگری نیز در تقویت پایه های حکومت نقش بسزایی دارند. جریان جهادی که سرآمد آن در بن لادن ظاهر شد، اگرچه مخالف جریان حاکم در کشور عربستان است؛ اما حکومت عربستان توانست با ارسال آن‌ها به کشورهای دیگر، حضور خود را در کنار دیگر رقیبان خود هم چون ایران در کشورهایی مثل عراق، لبنان و... پررنگ کند.[4]

پی‌نوشت:
[1]. سید مهدی طاهری و شجاع  احمدوند، جریان شناسی وهابیت معاصر و بهره مندی آل سعود از آن در تداوم قدرت، سال سوم، شماره نهم، تابستان 94. ص 66.
[2]. جابری، محمد عابد، عقل سیاسی در اسلام، ترجمه: عبدالرضا سواری، تهران، 1384 ش. ص 76-71.
[3]. ابراهیم، فواد، شیعیان عربستان، ترجمه: سلمیه دارمی و فیروز میررضوی، تهران، انتشارات ابرار معاصر،  2012 م، ص 28-30
[4]. سید مهدی طاهری و شجاع  احمدوند، جریان شناسی وهابیت معاصر و بهره مندی آل سعود از آن در تداوم قدرت، سال سوم، شماره نهم، تابستان 94. ص 79.