پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در فرقه اهل حق عقاید، آداب‌ و رسومی وجود دارد که حاصل تفکر و اندیشه سلطان اسحاق برزنجه‌ای است [بازشناسی آیین یارسان (اهل حق)،ج 1، صص 152-151] که او به‌عنوان مُقنن و مجدد مسلک اهل حق یاد می‌شود.[نامه سرانجام، ص 17] وی با پی‌ریزی اقداماتی مانند: تشکیل خاندان‌های حقیقت، دستور به گرفتن سه روز روزه، مراسم سرسپردگی، انعقاد جم و تاسیس جم خانه، تعیین وظایف پیر و دلیل در اهل حق و دستور پرداخت نذرها و نیازهای گوناگون، توانست اهل حق را به‌صورت آیینی تشکیلاتی درآورد. [شناخت فرقه اهل حق، ص 39] اما برخی از داستان‌سرائی‌ها و افکار و عقاید در فرقه اهل حق به خاطر تأثیر پذیری از مکاتب، آیین‌ها و ادیان پیش از اسلام است. [شناخت فرقه اهل حق، ص 153] یکی از این عقاید و اندیشه‌های پیروان فرقه اهل حق، باور به "بِکرزائی" در رابطه با برخی از بزرگان این فرقه، همچون شاه خوشین، سلطان اسحاق، بابا یادگار و بابا ناوس است که متأثر از بکرزائی حضرت مریم (سلام‌الله علیها) و به دنیا آمدن حضرت عیسی مسیح (علیه‌السلام) است.[شناخت فرقه اهل حق، ص 156] نورعلی الهی بنیان‌گذار جریان مکتب در این‌باره می‌گوید: " اولین زنی که بدون پدر فرزند به دنیا آورد، حضرت مریم بود که حضرت عیسی را به دنیا آورد؛ به امر خدا خود را به درخت نخلی آویزان کرد و آن قدر تکان داد تا حضرت عیسی به دنیا آمد. شاه خوشین، بابا ناوس، سلطان سهاک و بابا یادگار هم بدون پدر به دنیا آمدند."[ آثار الحق، ج 1، گفتار 1731،ص 538] قرآن کریم تولد مسیح را معجزه می‌داند و مطالب مذکور در اهل حق، افسانه‌سازی و غلو درباره و بزرگان و رهبران اولیه را در این فرقه نمایان می‌کند.

پی‌نوشت:
الهی، نورعلی، آثار الحق، ج 1، چاپ چهارم، تهران، جیحون، 1373، ص 538   
خدابنده، عبدالله، شناخت فرقه اهل حق، چاپ اول، تهران، امیرکبیر، 1382، ص 39 و 156  
رستمی، منصور، بازشناسی آیین یارسان (اهل حق)، ج 1، چاپ اول، قم، رسالت یعقوبی، 1392، صص 152-151  
صفی زاده، صدیق، نامه سرانجام یا کلام خزانه یکی از متون کهن یارستان، چاپ اول، تهران، هیرمند 1375، ص 17