از نظر اهل‌حق، در مواردی روح خداوند در افرادی از بشر حلول کرده و یا اتحاد ایجاد شده است.

از نظر اهل‌حق، خداوند به ترتیب زیر در جامه‌‌هایی به میان مردم آمده (و حلول کرده) است:

1. در مرتبۀ اول در جامۀ خاوندگار؛

2. در مرتبۀ دوم در جامۀ امام علی (ع)؛

3. در مرحلۀ سوم در جامۀ شاه خوشین؛

4. در مرتبۀ چهارم در جامۀ سلطان سهاک (سلطان اسحاق)؛

5. در مرتبۀ پنجم در جامۀ قرمزی (شاه ویس قلی)؛

6. در مرتبۀ ششم در جامۀ محمد بیک؛

7. در مرتبۀ هفتم در جامۀ خان آتش (آتش بیگ) ظاهر شده است.

به این ترتیب، در حق پیشوایان خود نیز قائل به غلو و حلول هستند و آنها را به درجۀ الوهیت می‌رسانند. در واقع، اهل‌حق این شش تن را جزء جامه‌‌های خدا دانسته، به تجسم و تجسد خدا در لباس آنها معتقدند.[1]

در برخی منابع دیگر اهل‌حق، این ظهورات با تغییراتی بیان شده است.[2]

جواب:

- اگر به اهل‌حق گفته شود كه آیا شما قرآن كریم را قبول دارید؟ بی تردید پاسخ آنها مثبت است. در همین قرآن آمده است كه خدا بی‌نیاز است (اللَّهُ الصّمد) و همۀ ما به او نیازمندیم. حال اگر خدا در جسم كسی حلول كند، لااقل در آن زمانی كه در او حلول كرده است، به مكانی برای قرار گرفتن و زمانی كه در آن قرار دارد، نیازمند است؛ و این خلاف بی نیازی خداست؛

- در جای جای قرآن مجید درباره خداوند ]لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَیْ‏ءٌ[ تعبیر به شده است. یعنی خداوند اینگونه صفتی دارد که هیچ چیزی مثل ومانند او نیست و خداوند مثل و مانند ندارد یعنی شیئیت و مثلیت از خداوند نفی شده است و این مسئله امثال حلول، تشبیه و تجسیم درباره خداوند را رد می‌کند.

- اگر حلول خدا در جسم حضرت علی (ع) یا هر كس دیگری درست باشد؛ چرا خود پیامبر اکرم- و امامان دیگر( در هیچ جایی (حتی در منابع اهل‌حق) به آن اشاره نكرده‌اند؟

- اگر بگویید این را بزرگان اهل‌حق به ما گفته‌اند، باز سخن این است كه آنها از چه کسی و به چه طریقی این مسئله را فهمیده‏اند و شما كه به عصمت هیچ كدام از رهبران خود اعتقاد ندارید؛ چون در هیچ یک از منابع و کتاب‌هایتان نیامده است كه بزرگان اهل‌حق از خطا و اشتباه مصون هستند، حال از كجا معلوم كه آنان به شما دروغ نگفته، و یا لااقل اشتباه نكرده‌اند؟

پی‌نوشت:

[1]. سرسپردگان، ص 13.

[2]. شناخت فرقه اهل‌حق، صص 89-91.