تأليفات كسروي

علاوه بر روزنامه ها و ماهنامه ها نامبرده كسروي كتابها و رساله هاي بسياري در تاريخ، زبانشناسي، انتقادي نوشت، كه تعداد آنها بيش از هفتاد جلد است. نوشته هاي كسروي با سبك ويژه اي نوشته شده اند، كه مبتكر آن خود كسروي است. سبكي كه در آن هيچگونه كلمه ها و واژه ها غيرفارسي به كار نرفته است و در موارد ضرورت، از لغات پهلوي و فارسي كهن سود جسته و احيانا در قواعد دستوري فارسي، اصطلاحاتي و هم وضع كرده است، مانند «نام واژه» به
جاي اسم و «كار واژه» به جاي فعل «بنده واژه» به جاي حرف از اين رو سبك تازه ي كسروي در آغاز امر، بسيار سنگين و نامأنوس مي نمايد، ولي سبكي بسيار روان و ساده مي باشد.
نوشته ها و تأليفات كسروي را مي توان از لحاظ مفهوم و محتوي، به سه دسته طبقه بندي كرد:
1 - كتابهاي تاريخي
2 - كتابهاي تحقيقي در زبانشناسي فارسي و آذري
3 - كتابهاي انتقادي در زمينه هاي اجتماع و مذهب، مهمترين كتابهاي او در تاريخ عبارتند از: شهر ياران گمنام كه در آن تحقيقاتي در تاريخ ايران پس از اسلام كرده است، تاريخ مشروطه ي ايران، تاريخ 18 ساله ي آذربايجان، تاريخ پانصد ساله ي خوزستان، پيدايش آمريكا، كتاب پلوتارك، شيخ صفي و تبارش و تاريخچه شير و خورشيد.
و مهمترين كتابهاي او در مباحث زبانشناسي تحقيقي اينها هستند: زبان پاك، زبان فارسي، زبان آذري، نام هاي شهرها و ديه هاي ايران. دسته ي سوم از نوشته هاي كسروي نيز به دو دسته هستند: در دسته اي روي انتقاد او به خرافات و بعضي مذاهب و اديان است، مانند: «بهائيگري»، «صوفيگري»، «بخوانيد و داوري كنيد»
دين و دانش و پرسش و پاسخ، و در دسته ديگر كتاب هاي انتقادي او، روي سخنش به ادبيات و شعر و شاعري است، مانند: در پيرامون ادبيات، حافظ چه مي گويد، فرهنگ است يا نيرنگ و در پيرامون زمان، به جز اين سه دسته كتابهاي كسروي، او چند كتاب ديگر نيز نوشته است كه در آنها، اساس عقايد و افكار مكتب و خود را بيان كرده است كه معروف ترين اين كتاب ها عبارتند از: ورجاوند بنياد، راه رستگاري، افسران ما، خدا با ماست، دين و جهان، يك دين و يك درفش، مشروطه بهتر شكل حكومت، خواهران و دختران ما، پاكخوئي، كار و پيشه و پول و ما چه مي خواهيم.
كسروي بيشتر اين كتاب ها را از سال 1312 تا 1324 خورشيدي، يعني در مدت دوازده سال نوشته است، تا اينكه او را در بيستم اسفند ماه سال 1324 هجري خورشيدي، با يك نفر از يارانش به نام حدادپور، عمال نواب صفوي، يعني برادران معروف به امامي به همراهي صادقي، در كاخ دادگستري با تير به قتل رسانيدند.
اينكه كه مي خواهيم به چگونگي افكار و روش كسروي اشارات كنيم، از همين كتابهاي نامبرده ي او، سود مي جوئيم.