درباره ي سرچشمه ها و منابع آئينهاي باب و بهاء چنانكه در ضمن مطالب بخشهاي گذشته ي اين كتاب اشارت كرده ايم، مي توان گفت كه بيشتر متكي به دين اسلام و مذهب تشيع هستند و از لحاظ عقايد كلامي و احكام و عبادات، دنباله ي مذهب شيعه مي باشند، و اساس بابيگري و بهائيگري، چنانكه در كتاب هاي ايقان و الفرايد به تفصيل بيان شده است، بر آيات قرآن و روايات شيعه نهاده شده است.
علاوه بر اينكه باب و بهاءالله كتابهاي به اصطلاح آسماني خود را به سبك قرآن نوشته اند، چنانكه بالاتر گذشت، بيشتر كلمات و جملات قرآن را، با ديگرگونيهائي مورد استفاده قرار داده اند گذشته از اين، آن دو دين آور، بيشتر احكام و عبادات آئين خود را، مانند احكام و عبادات اسلام گردانيده اند، مانند زيارت رفتن، نماز خواندن و روزه گرفتن و نماز ميت خواندن، چنانكه گذشت.
بهائيان، روش تأويل را نيز از صوفيه و اسماعيليه گرفته و يا از آنها تقليد كرده اند. گونه ي عقايد بهائيان درباره ي قيامت، بهشت و دوزخ، ارتباط بسيار نزديك و مانندگي سختي به عقايد اسماعيليان نزاري دارد، كه حسن دوم در الموت آن را توجيه كرده است. [1] .
همچنين سخنان بهائيان در اين كه هر پيامبري و شريعتي دوري معين و اجل محدودي دارد و با ظهور امام قايم و پيامبر مرسل ديگري به پايان مي رسد، و اهميت گذاشتن به حروف جمل و حساب ابجد... اقتباساتي از اسماعيليان مي باشد. اينكه مي بينيم سيد باب، ابتدا خود را «باب امام» و سپس «امام غايب» و پس از آن «مهدي موعود» و سپس «امام غايب» و پس از آن «مهدي موعود» و بالاخره «پيامبر مرسل» شناسانيد، از عقايد اسماعيليان نزاري در الموت تقليد و اقتباس كرده است،
چنانكه در مجلد سوم جوامع التواريخ آمده است.
پاورقي ها: ---------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] درباره ي عقايد اسماعيليان نزاري نگاه كنيد به: روضة التسليم تأليف خواجه نصير طوسي، وجه دين تأليف ناصرخسرو تحقيق در تاريخ و فلسفه ي مذهبي اسماعيلي تاليف يوسف فضائي.